Muzeum Solivar (zabytek techniki)

Muzeum Solivar (zabytek techniki)

Muzeum Solivar (zabytek techniki)

Preszowska warzelnia soli ma status narodowego zabytku kultury i jest jednym z najcenniejszych zabytków technicznych Słowacji. Jest to unikalny kompleks obiektów służących do pozyskiwania i warzenia soli z solanki, pochodzący z XVII wieku. Kompleks obejmuje szyb Leopold, zbiorniki na solankę, hutę, warzelnię, skład soli, warsztaty kowalskie i kołatkę.

Szyb Leopold był sercem całego kompleksu i jego najstarszym elementem. Zaczęto go drążyć w 1571 roku. Jest to dół o głębokości 155 metrów, pierwotnie zwany szybem cesarskim. W 1674 roku zbudowano nad nim kierat. Sam budynek i mechanizm wymagały jednak poważnych napraw (pierwszy remont miał miejsce w 1807 roku, drugi w 1844 roku). Mechanizm obracał się dzięki sile czterech par koni. Solankę pompowano w skórzanym miechu o pojemności 5–7 hektolitrów. Tutejszy kierat były jednym z największych w Europie Środkowej.

Modernizacja, którą przyniósł wiek XIX

W 1815 roku wybudowano zbiorniki do magazynowania wydobywanej solanki. Na kamiennych podstawach umieszczono osiem drewnianych zbiorników o pojemności 1320 hektolitrów, łącznie 10560 hektolitrów. Zbiorniki te tworzyły jedną całość i znajdowały się pod wspólnym dachem, który pod względem konstrukcyjnym został dostosowany do rzeźby terenu. Solanka była doprowadzana ze zbiornika sedymentacyjnego do zbiorników za pomocą drewnianej instalacji prowadzącej z szybu Leopold. Z najniżej położonego dodatkowego zbiornika umieszczonego na poziomie studni, do której woda trafiała rurami, solanka była transportowana do zbiornika służącego do wstępnego ogrzewania, a dalej do basenu do odparowywania wody.

Na przełomie XVIII i XIX wieku wybudowano dwie warzelnie Franciszek i Ferdynand, które zostały rozebrane w 1931 roku. Pierwsza z warzelni, Franciszek, spłonęła doszczętnie w pożarze w 1819 roku. Solanka trafiała do specjalnej kadzi do odparowania. Następnie zbierano sól krystaliczną i przenoszono ją na dobę do komór okapowych. Później była ona transportowana drewnianymi instalacjami do komór suszarniczych, a po upływie co najmniej ośmiu godzin była kierowana do magazynu lub do transportu.

Z warzelni do magazynu sól przewożono torami w małych drewnianych wagonikach. Magazyn soli w swojej pierwotnej postaci został ukończony około 1825 roku. Był to najbardziej imponujący pod względem architektonicznym budynek w całym kompleksie. Spłonął 18 maja 1986 roku. Zniszczeniu uległa niepowtarzalna drewniana konstrukcja stropu. Przy okazji warto też wspomnieć o dzwonnicy zbudowanej na wzniesieniu, która w dawnych czasach służyła jako kołatka. Jej dźwięk był dla górników i innych pracowników sygnałem rozpoczęcia pracy. Informował też o innych ważnych lub nadzwyczajnych wydarzeniach, takich jak na przykład klęski żywiołowe. Swoją pracę zakończyła po I wojnie światowej.

Unikalny „Stary Solivar”

Teren zakładów warzelniczych „Stary Solivar” z przełomu XVIII i XIX wieku zachował się jako unikatowy zabytek techniki, jakiego nie znajdziemy w innym miejscu Słowacji. Budowę i rozwój tego niezwykłego przedsiębiorstwa w dużej mierze zawdzięczamy strategii handlowej Habsburgów. Warzelnia powstała dzięki pomocy cesarskich ekspertów i umiejętnościom oraz wytrwałości miejscowej ludności.

W 2016 roku magazyn soli, który od czasu pożaru w 1986 roku znajdował się w ruinie, został otwarty dla szerokiej publiczności. Nie służy już swojemu pierwotnemu celowi, tj. przechowywaniu soli, ale jest interesującą przestrzenią wielofunkcyjną. W wyremontowanym budynku znajduje się centralna hala prowadząca do poszczególnych pomieszczeń, czyli dawnych komór solnych. Zostały one podzielone na część muzealną, konferencyjną oraz administracyjno-gospodarczą, w której mieszczą się biura, zaplecze sanitarne i kuchenne. Wyremontowano też wieżę magazynową, nad którą góruje działający zegar i dzwon.

O preszowskim Solivarze można poczytać także na stronach Wikipedii pod hasłem Solivar (Prešov).

Pobyt w Preszowie może być okazją do odwiedzenia wielu innych oryginalnych zabytków. Należy do nich m. in. kościół katedralny św. Jana Chrzciciela, Muzeum Kultury Żydowskiej, konkatedra św. Mikołaja, Brama św. Floriana, kościół św. Józefa, wieża ciśnień, kalwaria i wiele innych.

Informácie

Letnia działalność: kwiecień – październik
Wtorek – Sobota: 9:00 – 17:00
Wejścia do muzeum: 9:00, 10:30, 12:30, 14:00, 15:30
(Czas zwiedzania: 45–60 minut)

Zimowa działalność: listopad – marzec
Wtorek – Sobota: 8:00 – 16:00
Wejścia do muzeum: 8:00, 9:00, 10:30, 12:30, 14:00
(Czas zwiedzania: ok. 90 minut)

Podczas świąt państwowych i dni wolnych od pracy muzeum jest ZAMKNIĘTE.
Maksymalna liczba zwiedzających na jedno wejście wynosi 45 osób!

CENNIK
Zwiedzanie z przewodnikiem (w tym zwiedzanie magazynu soli):
Dorośli: 9 €
Uczniowie, studenci, weterani wojenni, emeryci do 70 lat: 5 €
Bilet rodzinny (do 2 dorosłych i 3 dzieci): 19 €
Dzieci do 6 lat, seniorzy powyżej 70 lat: 1 €
Wystawy (jednolita opłata): 2 €
Wystawy komentowane: 3 €
Programy specjalne (edukacyjne, tematyczne): 5 €
Dzieci do 3 lat: BEZPŁATNIE
Posiadacze kart ZMS, AMG ČR, ICOM, ITIC, PRESS, ZTP: BEZPŁATNIE
Opiekun pedagogiczny na grupę 10 uczniów: BEZPŁATNIE
Fotografowanie/filmowanie: 1 €
Fotografowanie ze statywem, filmowanie np. ślubów: 50 €/godz.

Zwiedzanie magazynu soli:
Dorośli: 3 €
Uczniowie, studenci, weterani wojenni, emeryci do 70 lat: 2 €
Bilet rodzinny (do 2 dorosłych i 3 dzieci): 7 €
Dzieci przedszkolne, seniorzy powyżej 70 lat: 1 €
Dzieci do 3 lat, seniorzy powyżej 70 lat, pracownicy MK SR, posiadacze kart Związek Muzeów, ICOM, ZTP: BEZPŁATNIE
Wystawy: 2 €

Dojazd do Muzeum Solivar
Muzeum jest łatwo dostępne samochodem; parking znajduje się przy magazynie soli. Z centrum Preszowa oraz z dworca kolejowego i autobusowego można dojechać trolejbusem nr 1, przystanek „Muzeum Solivar”. Rozkład jazdy: https://www.dpmp.sk/l30_Solivar-1-A-82.html

Zdieľať:

Mapa

Podujatia v regióne

Literatúra, Prednáška

środa, 6 listopada, 2024

Krajská knižnica P. O. Hviezdoslava v Prešove - Centrum regionálnych dokumentov, Hlavná, Prešov, Slovensko

História

niedziela, 10 listopada, 2024

Slovenská 40, Prešov, Slovensko

Šport

sobota, 9 listopada, 2024

Jarková 2, Prešov, Slovensko

Koncert

piątek, 11 października, 2024

PKO Čierny orol, Hlavná, Prešov, Slovensko

Tradície

piątek, 8 listopada, 2024 - sobota, 9 listopada, 2024

Divadlo Jonáša Záborského, Námestie legionárov, Prešov, Slovensko

Galéria

czwartek, 17 października, 2024 - niedziela, 16 lutego, 2025

Krajská galéria v Prešove, Hlavná, Prešov, Slovensko

Koncert

piątek, 8 listopada, 2024

Stromoradie, Konštantínova, Prešov, Slovensko

Koncert

środa, 9 października, 2024 - środa, 13 listopada, 2024

PKO Čierny orol, Hlavná, Prešov, Slovensko

Festival

środa, 30 października, 2024 - piątek, 20 grudnia, 2024

Múzeum Solivar - Sklad soli, Námestie osloboditeľov, Prešov-Solivar, Slovensko